Beleef Portugal

Fado, het levenslied van de Portugezen

Fado, het levenslied van de Portugezen

Het is de volksmuziek van de Portugezen en van origine het lied van de arme Portugezen: de Fado. Over de oorsprong van de fado zijn de mening verdeeld: was het nu Coimbra of toch Lissabon waar de prachtige volksmuziek zo’n 150 jaar geleden ontstond? Een ding is zeker: ook vandaag de dag genieten nog veel mensen van deze prachtige en gevoelige muziek.

De Fado

Fado is niet voor niets de muziek van het volk: het gaat over liefde, vriendschap en blijdschap, maar ook over verdriet en haat. Allemaal gevoelens die uit het leven gegrepen zijn en waar iedereen zich mee kan identificeren. Het woord ‘Fado’ betekent dan ook zoiets als ‘lot’ en dan eigenlijk zelfs noodlot. Je kunt er niet aan ontsnappen en het komt toch wel op je pad. Het willen teruggrijpen naar vervlogen tijd en verwerken van verdriet zijn thema’s waarvan de Fado doorspekt is.

Ook vandaag de dag is de Fado nog heel belangrijk voor de Portugezen. Fado wordt door zowel mannen als vrouwen bezongen, maar wordt altijd begeleid door de guitarra uit Portugal of de viola de Fado uit Spanje.

Zoals je al eerder las, is er nog altijd discussie over waar de Fado nu is ontstaan. Maar zowel in Coimbra als in Lissabon vindt men fadohuizen waar ’s avonds optredens te bewonderen zijn. De Fado uit Coimbra kenmerkt zich als een luchtigere versie van de Fado die men in Lissabon hoort. Behalve de muziek van de armen, is Fado ook de muziek van de student, Fado de Estudant. Vaak kun je tijdens de optredens ook heerlijk eten en drinken. Dit kun je bijvoorbeeld doen in Parreirinha de Amalfa in de Lissabonse wijk Alfama.

De begeleidende muziek

De muziek is bijna net zo belangrijk als de zang. De Portugese gitaar, de guitarra, is een snaarinstrument met twaalf stalen snaren en een peervormige houten klankkast. Het instrument is altijd van hout. Deze guitarra is afgeleid van de Engelse gitaar, die een groot speelbereik hadden. Uiteindelijk zijn de instrumentenmakers uit Portugal zelf deze Engelse gitaren zijn bouwen, met de kennis en vaardigheid inzettend die zij al hadden over de traditionele gitaar uit Portugal. Het instrument is in al die tijd ook maar weinig veranderd, behalve dat het vroeger met de vingernagels werd bespeeld en er nu een vingerplectrum wordt gebruikt. Deze wordt dan op de vingertoppen bevestigd.

Er zijn twee manieren om de guitarra te bespelen. Dedilho: hierbij worden de snaren een voor een aangeraakt en Figeta: hierbij worden de wijsvinger en de duim om de beurt gebruikt. Het ligt aan het lied, maar ook aan de muzikant welke techniek de voorkeur heeft.

 

De zangers en zangeressen

Het levenslied uit Portugal is nog altijd ongekend populair in Portugal en is dat altijd al geweest, maar de Fado werd pas internationaal bekend na het overlijden van Amália Rodrigues (1921-1999). In Portugal stond Amália bekend als de koningin van de Fado en volgens velen is zij onmisbaar geweest in de ontwikkeling van de Fado. Amália kwam van oorsprong uit Lissabon, waar zij in haar jeugd arm opgroeide. Het zingen van de Fado was voor haar een uitlaatklep en ook een manier om aan de armoede te ontsnappen.

Er zijn nog meer bekende vertolkers van de Fado. Zo is er ook Mariza, een dame met een Portugese vader en een moeder uit het Afrikaanse Mozambique. Op haar derde verhuisde ze naar Portugal met haar ouders  en kwam daar in aanraking met de Fado.

Ook Cristina Branco is een bekende vertolker van het Portugese levenslied, die haar liedjes in een modern jasje heeft gestoken.

Portugal muziekland

Naast de Fado is Portugal sowieso echt een muziekland dat naast de Fado nog veel andere genres kent. Rock en pop zijn populair onder de jeugd maar reggae en het daaraan verwante ska worden ook zeker erg gewaardeerd. Ook lounge geniet veel populariteit, vooral in hoofdstad Lissabon. Lekker onder het genot van een hapje en een drankje genieten van de muziek, die in Portugal bijna altijd wel live is. Overal in Portugal vind je in de zomer festivals met allerlei soorten muziek, voor ieder dus iets wils. De gemeenten in Portugal zullen bovendien ook altijd hun best doen om je een gevarieerd aanbod aan te beiden tussen grote en wat meer lokaal bekende namen. En het leuk is dat deze evenementen vaak ook nog eens voor iedereen gratis te bezoeken zijn. Leuk om te doen tijdens je lastminute Portugal!

 

Nog meer muziek in Portugal

Andere bekende en populaire Portugese artiesten zijn GNR, Rui Veloso, Deolinda maar vooral ook Jose Cid, die met zijn vleugel het publiek betovert en van jong tot oud veel fans heeft. Deolinda is een band die zich duidelijk heeft laten inspireren door de traditionele Fado maar hier wel een eigen draai aan heeft gegeven. In plaats van de pijn van het leven te bezingen, hebben zij ervoor gekozen om veel humor in hun muziek te verwerken en in een uptempo te spelen. De teksten zijn echter wel kritisch. Er heerst veel werkloosheid in Portugal, zelfs onder hoogopgeleide jongeren. Vooral in de zomerperiode kun je dus genieten van volop muziek in de badplaatsen in Portugal en ook op televisie zijn deze festivals te volgen. Het ochtendprogramma op de televisie is altijd gevarieerd, met de artiesten en vele festivals, folklore en kookprogramma’s. zo leer je ook gelijk de taal beter kennen!

Lekker dansen!

Ook dansen is heel populair in Portugal. Ken je al de Rancho Folclórico? Dit is de regionale volksdans. Wanneer je in Portugal gaat wonen of er langere tijd verblijft, is het zeker je tijd waard om je aan te melden bij een van de lokale dansverenigingen die folklore dansen. Hier kan je niet alleen dansen, maar ook zingen of een instrument bespelen. Jong en oud komt hier samen en het is dan ook de manier om nieuwe mensen te leren uit allerlei lagen van de bevolking. Het is een traditie die nog steeds door jongeren voortgezet wordt en dat is vrij bijzonder in een samenleving die eigenlijk steeds moderner wordt. De Rancho Folclórico blijft echter, net als de Fado, onverminderd populair.

Het volkslied

Uiteraard heeft Portugal ook een prachtig volkslied, het ‘A Portuguesa’. Het lied zelf is heel oud, maar sinds de revolutie in 1910 officieel het volkslied van Portugal. Het is van origine een strijdlied, ingezet door een generaal om zijn strijdkracht aan te sporen te motiveren voor het gevecht tussen de buren uit Spanje.

Tags:

Leave a Reply